Hiện nay, bảo hiểm thất nghiệp được hiểu là loại hình bảo hiểm xã hội nhằm hỗ trợ người lao động trong trường hợp người lao động chấm dứt hợp đồng lao động với người sử dụng lao động. Qua đó hỗ trợ người lao động học nghề và tìm việc làm trên cơ sở quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp
* Đối với người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, trừ các trường hợp sau:
Người lao động thực hiện việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc trái pháp luật.
Người lao động hiện tại đã được hưởng lương hưu, trợ cấp hàng tháng.
Trường hợp người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc theo quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 43 của Luật Việc làm hiện hành.
Người lao động đã đóng bảo hiểm từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian đủ 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 43 của Luật Việc làm hiện hành.
Người lao động đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại các trung tâm dịch vụ việc làm hiện hành theo quy định tại khoản 1 Điều 46 của Luật Việc làm.
* Đối với trường hợp người lao động chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày người lao động nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, trừ các trường hợp quy định sau đây:
Trường hợp người lao động phải thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an;
Đối với trường hợp người lao động đi học từ đủ 12 tháng trở lên;
Trường hợp người lao động phải chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
Trường hợp người lao động bị giam giữ hoặc đang bị phạt tù;
Đối với trường hợp người lao động đi định cư ở nước ngoài, đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
Đối với trường hợp công nhân tử vong.
Mức đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động
Người lao động phải đóng: trả 1% lương hàng tháng.
Đối với người sử dụng lao động phải trả là: quỹ tiền lương tháng 1%.
Thời gian hưởng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động
Hiện nay, thời gian hưởng trợ cấp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm của người lao động, tức là từ đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì người lao động được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, cứ sau 12 tháng, người lao động được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp, nhưng không quá 12 tháng.
Ngoài ra, thời điểm người lao động được hưởng bảo hiểm thất nghiệp được tính từ ngày thứ 16 kể từ ngày người lao động nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp đối với người lao động
Hiện nay, mức trợ cấp thất nghiệp hằng tháng của người lao động bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi người lao động thất nghiệp, nhưng mức này không quá 05 lần mức lương cơ sở hoặc mức lương tối thiểu vùng.
Đối với thời gian hưởng trợ cấp tính theo số tháng đóng bảo hiểm của người lao động; trường hợp người lao động đóng từ đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, theo đó nếu người lao động đóng đủ 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.
Hồ sơ, thủ tục đăng ký tham gia bảo hiểm thất nghiệp
Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày người lao động chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc; trong trường hợp này, người lao động có thể nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan Nhà nước về việc làm thành lập.
Đối với người lao động phải có đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu.
Người lao động phải chuẩn bị bản chính hoặc bản sao có chứng thực một trong các giấy tờ về việc chấm dứt hợp đồng lao động.
Ngoài ra, người lao động cần có hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động đã hết hạn khi người lao động đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động:
Có quyết định tuyển dụng lại người lao động;
Có quyết định buộc thôi việc của người sử dụng lao động đối với người lao động;
Có quyết định kỷ luật buộc thôi việc;
Có thông báo hoặc thỏa thuận của hai bên về việc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
Như vậy, để được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, người lao động chấm dứt hợp đồng lao động cần đáp ứng một số điều kiện nhất định, ngoài ra luật bảo hiểm cũng quy định rõ về thủ tục, hồ sơ để người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp.